گفتار
از نظر بسیاری از محققان و اندیشمندان، آنچه که به عنوان زبان به معنای خاص کلمه شناخته میشود مختص انسان بوده و زبان انسان از جامعیت و پیچیدگی بسیاری برخوردار است. زبان که اندیشه و تفکر را نیز با خود به همراه دارد باعث شده که انسان از سایر موجودات مجزا گردد. توسعه و تکامل جوامع انسانی در زمینههای مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سلامت و… در طول تاریخ وابسته به زبان پیچیده و پیشرفتهاش بوده است.
عدهای از محققان، زبان و گفتار (سخن) را به یک مفهوم به کار میبرند. اگر چه دو واژه گفتار و زبان به جای یکدیگر و یا به معنای هم به کار میروند ولی بسیاری از صاحب نظران به خصوص زبان شناسان معتقدند که این دو از نظر مفهوم متفاوت هستند.
زبان توانایی ذهنی انسان جهت بیان بوده و گفتار بروز یا جلوه آوایی این توانایی و بخشی از زبان است. گفتار وابسته به زبان است ولی زبان میتواند به طور مستقل وجود داشته باشد، به عنوان مثال افراد ناشنوا و یا کسانی که سیستم صوتی آنها دچار آسیب شدید شده است قادر به تکلم یا گفتار نیستند ولی به واسطه زبان اشارهای (زبان ناشنوایان مادرزاد) یا روشهای دیگر میتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند و مفاهیم مورد نظر خود را به مخاطب شان انتقال دهند.
در حقیقت گفتار (تکلم یا سخن) به عینیت در آمدن زبان و جلوه (نمود) بیرونی آن است که شامل فرآیندهای تنفس، صدا، آواسازی و کیفیت آن میباشد. زبان که گفتار را نیز در بر میگیرد شامل مجموعهای از کلمات و قواعد دستوری قراردادی در ذهن است جهت تفکر و ارتباط از طریق بیان کردن، نوشتن، گوش دادن و خواندن، زبان همچنین شامل ارتباطات غیر کلامی همانند اشارات و تماسهای چشمی نیز میباشد که باعث انتقال مفاهیم، افکار و احساسات میگردد.
به طور کلی جلوه بیرونی زبان به دو صورت گفتار و نوشتار است و مهارتهای خواندن و نوشتن به عنوان جنبههای نوشتاری زبان محسوب میشوند.
تعریف زبان
زبان عبارت است از مجموعهای از کلمات (واژهها و قواعد دستوری قراردادی در ذهن جهت اندیشیدن یا برقراری ارتباط با دیگران، تفکر و اندیشه در بزرگسالان که عمدتا از طریق واژهها صورت میگیرد را میتوان به عنوان گفتار درونی در نظر گرفت و قسمت اعظم برقراری ارتباط با دیگران و تعاملات اجتماعی به واسطه گفتار بیرونی ایجاد میگردد.
ابزار ارتباط غیر کلامی
علاوه بر ارتباط کلامی، ابزارهای ارتباطی دیگری در میان انسانها به کار میروند که این ابزارها شامل موارد زیر است:
- تماس بدنی یا استفاده از لمس
- نگاه یا تماس چشمی
- قیافه جهت علامت دادن یا تقویت کلام و بیان
خصوصیات متمایز کننده زبان عبارتاند از:
- ارتباطی بودن زبان که مهمترین ویژگی آن محسوب می شود.
- قراردادی بودن
- ساختار منظم
- احتمال تحلیل ساختار زبان در بیش از یک سطح
- مولد بودن زبان که به آن امکان خلق گفتارهای جدید را می دهد.
- پویا یا زایشی بودن زبان که به تکامل آن اشاره دارد.
عناصر بنیادی زبان شامل موارد زیر است:
- واجها (کوچکترین واحد صوتی در یک زبان)
- واژکها یا تک واژها (کوچکترین واحد معنایی در یک زبان)
- نحو (قواعد دستوری یک زبان)
- معناشناسی که در ارتباط با معنای واژهها و جملهها است.
- زبان کاربردی که به کاربرد عملی زبان جهت برقراری ارتباط با دیگران در محیطها و بافتهای اجتماعی مختلف اشاره دارد.
ادراک کلامی و روانی کلامی
دو جنبه اصلی و اساسی زبان شامل ادراک کلامی و روانی کلامی است. ادراک کلامی به معنای توانایی درک درون دادهای نوشتاری و گفتاری زبان همانند واژهها (كلمات)، جملات و بندها است. روانی کلامی جنبه اساسی دیگری از زبان است که به توانایی تولید برون دادهای زبانی اشاره دارد (توانایی بیان).
معمولا گفته میشود که توانایی ادراک کلامی و روانی کلامی، تواناییهای تقریبا مجزایی هستند. یک فرد ممکن است از نظر بیان و تولید زبانی مهارت زیادی داشته باشد ولی تواناییاش در ادراک زبان خوب نباشد و بر این اساس عکس آن نیز صادق است. با افزایش سن کودکان، ادراک کلامی و روانی کلامی در آنها بهبود و افزایش مییابد.
گفتار درمانی یا پاتولوژی گفتار و زبان یکی از شاخههای توانبخشی است. گفتار درمانی به آسیب شناسی اختلالات گفتار و زبان میپردازد. در واقع گفتار و زبان بخش بسیار مهمی از ارتباط موثر با دیگران میباشد.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)